डॉ सर्वपल्ली राधाकृष्णन् कक्षा आठवीं विषय संस्कृत पाठ 5 1. डॉ. राधाकृष्णन् महाभागः अस्माकं देशस्य द्वितीयो राष्ट्रपतिः आसीत् तस्य जन्म तमिलनाडु राज्ये 1888 ख्रीस्ताब्देः सितम्बर मासस्य पञ्चम दिनाङ्के अभवत् । तस्य पिता वीरस्वामीउय्या एकः शिक्षकः आसीत् । तस्य माता अत्यन्तं धर्मपरायणा आसीत् । शब्दार्था:- आसीत्= थे। महाभागः =महोदय धर्मपरायणा = धर्म में विश्वास करने वाली। …
डॉ सर्वपल्ली राधाकृष्णन् कक्षा आठवीं विषय संस्कृत पाठ 5 Read More »
सुभाषितानि कक्षा आठवीं विषय संस्कृत पाठ 4 1. यथा खनन् खनित्रेण नरोवार्यधिगच्छति। तथा गुरुगतां विद्यां शुश्रूषुरधिगच्छति ॥ शब्दार्था: – खनन् = खोदता हुआ। खनित्रेण=कुदाल से। नरः =मनुष्य, वारि= जल, अधिगच्छति= प्राप्त करता है। सरलार्थ:- जिस प्रकार कुदाल से खोदता हुआ मनुष्य जल प्राप्त करता है, उसी प्रकार गुरु की सेवा में लगा हुआ (मनुष्य) गुरु …
छत्तीसगढस्य लोकगीतानि कक्षा आठवीं विषय संस्कृत पाठ 2 1. अस्माकं छत्तीसगढ़ राज्यस्य लोकभाषासु गीतानाम् अविरलपरम्पराऽस्ति । अत्र लोकगीतेषु विविधताऽस्ति । अस्मिन् राज्ये लोकगीतानि लोकभाषायाम् अवलम्बितानि । शब्दार्था:- लोकभाषासु – लोकभाषाओं में, अविरल =अटूट, निरन्तर, परम्पराऽस्ति = परम्परा है। अनुवाद- हमारे छत्तीसगढ़ राज्य के लोकभाषाओं में गीतों की अटूट परम्परा है। यहाँ लोकगीतों में विविधता है। …
छत्तीसगढस्य लोकगीतानि कक्षा आठवीं विषय संस्कृत पाठ 2 Read More »
मंगलकामना कक्षा आठवीं विषय संस्कृत पाठ 1 प्रभो ! देश- रक्षा बलं मे प्रयच्छ । नमस्तेऽस्तु देवेश ! बुद्धिं च यच्छ ॥ सुतास्ते वयं शूर-वीराः भवाम| गुरुन् मातरं चापि तातं नमाम ॥ शब्दार्था:- मे = मेरा, मुझे। तातं = पिता को । सुताः =पुत्र-पुत्रियाँ । सरलार्थ – हे प्रभो ! मुझे देश की रक्षा हेतु …
सूकतयः कक्षा 8 संस्कृत पाठ 19 1. श्रद्धावान् लभते ज्ञानम् । अनुवाद — श्रद्धावान व्यक्ति ज्ञान प्राप्त करता है। 2. योगः कर्मसु कौशलम् । अनुवाद-कर्मों में कुशलता ही योग है । 3. वीरभोग्या वसुन्धरा । अनुवाद – पृथ्वी वीरों के द्वारा भोगी जाती है। 4. महाजनो येन गतः स पन्थाः । अनुवाद – श्रेष्ठ लोग …
महाकविः कालिदासः कक्षा 8 संस्कृत पाठ 18 1. कविकुलगुरुं कालिदासम् अस्मिन्युगे को न जानाति । विद्वदिभिः विश्वस्य साहित्यकारेषु अस्य गणना कृता बहवः विद्वांसः उज्जयिन्यामेव अस्य जन्मभूमि मन्यन्ते। अनेनैव हेतुना तस्य कृतिषु उन्जयिन्याः वर्णन सज्जातम्। उक्तम् च “विक्रमा-दित्यस्य नवरत्नेषु कालिदासः एकः “ शब्दार्थाः – विद्वद्भिः विद्वानों के द्वारा। मन्यन्ते मानते हैं। सञ्जातम् = हुआ है। नाम्नी …
नीति नवनीतम् कक्षा 8 संस्कृत पाठ 14 1. यस्मिन् जीवति जीवन्ति बहवः सः तु जीवन्ति । कुरुते किं न काकोऽपि चञ्च्वा स्वोदरपूरणम् ॥ शब्दार्था:- यस्मिन्= जिसके, जीवति =जीवित रहने पर, बहवः = बहुत से। सः =तु ,जीवति = वह तो जीता है। काकोऽपि =कौआ भी। चञ्च्वा = चोंच से। अर्थ- जिसके जीवित रहने पर बहुत …
रामगिरि: (रामगढ़म्) कक्षा 8 संस्कृत पाठ 13 1. छत्तीसगढ़ प्रदेशस्य उत्तरस्यां दिशि मुकुटमिव सरगुजामण्डलं स्थितमस्ति रत्नगर्भः भूभागोऽयं वन्य शोभामपि धारयति अत्र अनेकानि ऐतिहासिक पुरातात्विक स्थलानि सन्ति, तेषु अन्यतमः – रामगिरिः (रामगढ़म् ) इदं स्थानम् अम्बिकापुरात् पञ्चतत्वारिंशत् किमी. दूरे दक्षिणदिशि वर्तते रामगढ़ पर्वते- हस्तिपोल: (हाथीपोल) सीतावेंगरा, जोगीमाड़ा, लक्ष्मणवेंगरा इत्येतानि महत्वपूर्ण स्थानानि सन्ति । शब्दार्थाः इव = …
महर्षि दधीचिः कक्षा 8 संस्कृत पाठ 12 1. भारतीया संस्कृतिः सर्वश्रेष्ठाः संस्कृतिः अस्ति दानं, दया, समता परोपकारः इत्यादयो गुणाः भारतीयसंस्कृतेः अङ्गानि सन्ति । स्वार्थं परित्यज्य परोपकारार्थं जीवनसमर्पणेन अनेके मुनयः महर्षयः राजानः सामान्यनागरिकाश्च भारतीय संस्कृतिम् अरक्षन् अतएव ते सादरं स्मर्यन्ते अतिथिरक्षायै करस्थं स्थालं प्रयच्छन् राजर्षिरन्ति- देवः कपोतरक्षायै स्वदेहमासं ददानो महाराजः शिविः देवरक्षायै स्वशरीरया स्थीनि प्रयच्छन् महर्षि …
चतुरः वानरः कक्षा 8 संस्कृत पाठ 11 1. एकस्मिन् नदी तीरे एकः जम्बूवृक्षः आसीत् । तस्मिन् एकः वानरः प्रतिवसति स्म । सः नित्यं तस्य फलानि खादति स्म कश्चित् मकरोऽपि तस्यां नद्यामवसत् वानरः प्रतिदिनं तस्मै जम्बूफलानि अयच्छत् । तेन प्रीतः मकरः तस्य वानरस्य मित्रमभवत् । शब्दार्था:- एकस्मिन् = किसी । तस्य = उसके। कश्चित् = कोई। …