कक्षा 6

दीपावलिः कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 16 अस्माकं देशस्य नाम भारतवर्षः । एतस्मिन् देशे बहवः धर्मावलम्बिनः निवसन्ति । अतः अत्र अनेके उत्सवाः आयोज्यन्ते । एतेषु उत्सवेषु दीपावलिः अपि विशिष्टः महोत्सवः । अस्य नाम मात्रेण अपि जनानां मनसि आनन्दस्य सञ्चारः भवति । शब्दार्था:- अस्माकं = हमारे, एतस्मिन् = इस, बहव: = बहुत, धर्मावलम्बिनः = धर्मों को…

छत्तीसगढराज्यस्य धार्मिकस्थलानि कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 17 छत्तीसगढ़ राज्यस्य अनेकानि धार्मिकस्थानानि सन्ति। अभिलेखै: ज्ञायते यत् रायपुरं धार्मिक महत्वस्य स्थलम् आसीत् । रायपुरनगरे अनेके देवालयाः विद्यन्ते। यथा दूधाधारी, शीतलामाता, महामाया, बुढ़ेश्वर महादेव मन्दिराणि प्राचीनानि सन्ति राजिमग्रामे कुलेश्वरमहादेवराजीवलोचनयोः द्वौ देवालयौ अति…

नीतिनवनीतम् कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 18 क्षणे तुष्टाः क्षणे रुष्टाः रुष्टाः तुष्टाः क्षणे-क्षणे। अव्यवस्थितचित्तानां प्रसादोऽपि भयङ्करः ।। 1 ।। शब्दार्था:- तुष्टाः प्रसन्न, क्षणे =क्षण भर में, रुष्टा: = नाराज, अव्यवस्थित चित्तानां = अस्थिर चित्त वालों का, प्रसादः = प्रसन्नता, अपि = भी। अनुवाद-क्षण में प्रसन्न, क्षण में नाराज…

सूक्तयः खण्ड कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 19 (अ) 1. अति सर्वत्र वर्जयेत्। अर्थ- अधिकता सब जगह त्यागने योग्य है।  2. अल्पविद्यो महागर्वः । अर्थ- • कम विद्या वाले ही बहुत घमण्ड करते हैं। 3. यथा बीज तथा निष्यत्तिः । अर्थ- जैसा बीज वैसा फल 4. सर्वः सर्व न जानाति। अर्थ- सभी सब कुछ नहीं जानते। 5. धर्मस्य मूलम् अर्थः । …

जयतु छत्तीसगढप्रदेशः खण्ड कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 19 (ब) जयतु छत्तीसगढ़प्रदेश:जयतु जय-जय भारतम् ।अस्य उत्तरे नर्मदा, दक्षिणे इन्द्रावती राजीवलोचन राजिमे, दन्तेवाड़ायां दन्तेश्वरी।स्थलमल्हारे अति प्रसिद्धं, जयतु जय-जय भारतम्। जयतु छत्तीसगढ़प्रदेशः, जयतु जय-जय भारतम्। शब्दार्था:- जयतु =जय हरे, अस्य =इसके ,उत्तरे= उत्तर में,…

कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 5 प्रश्नोत्तर: (गुरु-शिष्यसंवादः) शिष्याः - नमस्ते गुरुदेव !गुरु: -नमः शिष्येभ्यः! मोहन, किं त्वं पश्यसि ? अद्य अन्धकारः अस्ति। मोहनः-गुरुदेव किं कारणं अन्धकारस्य ?गुरुः - सूर्यस्य न दर्शन एवं अन्धकारस्य कारणम्। सूर्यस्य नामानि-आदित्यः, रविः, भास्करः, दिनकरः, दिनपतिः, दिवाकरः, प्रभृतीनि सन्ति। शब्दार्था: -किं…

कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 3 राष्ट्र ध्वज:  प्रमोदः- मित्र सुबोध! चित्रे किं दृश्यते ?सुबोधः - मित्र प्रमोद! चित्रे एको ध्वजः दृश्यते।प्रमोदः -मित्र! अयम् कस्य देशस्य ध्वजः अस्ति ?सुबोधः - मित्र! अयं अस्माकं राष्ट्रस्य भारतस्य ध्वज: अस्ति अतः राष्ट्रध्वजः कथ्यते। शब्दार्था:- चित्रे= चित्र में  , किं = क्या, दृश्यते= दिखाई दे रहा, एको= एक,…

मम परिवार: कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 4 एकस्मिन् ग्रामे जगतपालो नाम एकः सज्जनो वसतिस्म। तस्य परिवारः सीमित परिवारः अस्ति। तस्य पत्नी कला अस्ति । जगतपालः सप्तत्रिंशद्वर्षीयः कला द्वात्रिंशद्वर्षीया च स्तः । जगतपालस्य हृदयमतीवोदारं, कलायाः स्वमावश्चातीव मधुरो विद्यते। तौ दम्पती निवसतः । शब्दार्था:- एकस्मिन ग्रामे = एक गाँव में, वसतिस्म =…

गावो विश्वस्य मातरः कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 2 गौ न केवलं भारतस्य अपितु विश्वस्य माता अस्ति । सर्वेषु पशुषु गौ: एका अहिंसका बुद्धिमती स्नेहकारिणी पारिवारिकाः पशुः अस्ति । माता इव सा अस्माकं जीवनं रक्षितुं समर्था अस्ति । यथा माता दुखं सोड्ढवा अपि पुत्रं रक्षति, लालयति, पालयति च, तथैव गौः शस्यानि बुषं भुक्त्वा शीतातपं वर्षां च सोड्ढवा…

संवादः कक्षा छठवीं विषय संस्कृत पाठ 1 हट्टवार्ताः (गीता गच्छति हट्टम् ) मोहनः - गीते ! त्वं कुत्र गच्छसि ?गीता-मोहन ! अहं हट्टं प्रति गच्छामि ।मोहनः - गीते ! किमर्थम् ?गीता - मोहन ! शाकं फलं च क्रेतुम् । अधुना त्वं कुत्र गच्छसि ?मोहनः - गीते ! अधुना अहं गृहं प्रति गच्छामि । शब्दार्था:- संवादः = बातचीत, हट्टम् = बाजार, कुत्र = कहाँ, त्वं…